Мастацтва выцінанкі Брэсцкай вобласці

Мастацтва выцінанкі фарміруе пачуццё ідэнтычнасці, выконвае функцыю трансляцыі традыцый, праз тэматычныя вобразы і сюжэты, прымеркаваныя да свят народнага і царкоўнага календара, садзейнічае павазе да культурнай разнастайнасці творчасці чалавека, з'яўляецца своеасаблівым асобным напрамкам мастацтва.

Выцінанка - гэта тэхніка выразання з белай, чорнай або каляровай паперы, у выніку якой атрымліваюцца ўзорыстыя дэкаратыўныя вырабы.

Мастацтва выцінанкі ўзнікла ў Старажытным Кітаі, якое звязана з вынаходствам паперы. У познім Сярэднявеччы выцінанка трапляе праз Блізкі Усход у Еўропу і ў XVIII–XIX стагоддзях пашыраецца амаль на ўсёй яе тэрыторыі, у тым ліку і ў Беларусі – спачатку ў шляхецкім, гарадскім, пазней – у сялянскім асяроддзі. Распаўсюджванне выцінанкі ў традыцыйным народным побыце было абумоўлена двума асноўнымі фактарамі: адноснай даступнасцю паперы і зменамі ў характары інтэр'ера традыцыйнага жылля беларусаў.

Адраджэнне выцінанкі на Брэстчыне пачалося ў пачатку 2000-х гадоў, калі ўжо тады знакаміты брэсцкі майстар выцінанкі Святлана Вяль правяла шэраг майстар-класаў для работнікаў культуры вобласці, пасля чаго сцены ўстаноў культуры, а затым і вокны дамоў пачалі ўпрыгожвацца класічнымі народнымі сюжэтамі выцінанкі (дрэва жыцця, птушкі і інш.). Паралельна, у г.п. Ружаны, майстар выцінанкі - Юрый Малышэўскі ствараў шляхам выразання скальпелем сюжэтныя папяровыя кампазіцыі на гістарычныя і жыццёвыя тэмы. Крыху пазней, у Брэсце развіваць выцінанку пачалі амаль адначасова дзве майстрыхі Марына Марчук і Ніна Міхайлава, адна перадавала майстэрства сярод студэнтаў, другая - навучэнцам сярэдняй школы. Вынікам гэтай працы сталі абласныя выставы выцінанкі і друкаванае выданне "Велікодны вернісаж" (2010 г.). Сёння ў Брэсцкай вобласці, звыш 10 майстроў, якія працуюць у тэхніцы "выцінанка" і перадаюць сваё майстэрства малодшаму пакаленню. Ва ўстановах культуры ў гэтым напрамку працуюць разнастайныя клубныя фарміраванні, якія вядуць актыўную работу, з мэтай далучэння і зацікаўленасці моладзі да мастацтва выцінанкі. Выцінанка, як мастацкі элемент, мае шырокую прастору для рэалізацыі творчага патэнцыялу дызайнераў рознага кірунку.

Сёння выцінанка выйшла на прафесійны ўзровень і можа ўражваць сваімі выяўленчымі якасцямі, гульнёй сіметрыі, глыбокім зместам, шматузроўневым раскрыццём сэнсаў, гучаннем візуальных пульсавалых рытмаў, патокаў і віхур.