зваротная сувязь
Калі вы заўважылі недакладнасць, ці маеце пытанне - лістуйце:
Будынак Нацыянальнага драматычнага тэатра імя М. Горкага
Шыфр
712Г000020
Катэгорыя каштоўнасці
Тып каштоўнасці
Падтып каштоўнасці
Месца знаходжання
Датаванне
1902 - 1906
Апісанне
Будынак, у якім размешчаны Нацыянальны Акадэмічны драматычны тэатр імя М. Горкага, пабудаваны ў пачатку 20 ст. і першапачаткова выкарыстоўваўся як харальная сінагога. Узведзены ён у 1902-1906 гг. па ініцыятыве доктара медыцыны В.Л. Лунца. Сінагога дзейнічала да 1923 г. У другой палове 1920-х гг. у будынку размясціўся Дзяржаўны яўрэйскі тэатр Беларусі. У 1934 г. было прынята рашэнне аб рэканструкцыі будынка з прыбудовай сцэны. У Вялікую Айчынную вайну будынак гарэў, былі знішчаны ўсе драўляныя элементы, сцены захаваліся ў здавальняючым стане. На працягу першых двух гадоў пасля вайны ў будынку тэатра размяшчаўся лагер нямецкіх ваеннапалонных. У 1946-1947 гг. быў распрацаваны праект аднаўлення яўрэйскага тэатра. У сакавіку 1949 г. яўрэйскі тэатр быў зачынены, будынак перададзены рускаму драматычнаму тэатру. У тым жа годзе на чале М. Бакланава распрацаваны праект рэканструкцыі будынка. Зменены галоўны фасад, інтэр'еры. У 1960 г. быў распрацаваны праект аднаўлення пасля пажару сцэны. А ў 1973 г. распрацаваны праект прыстасавання будынка геалагічнай канторы пад дапаможныя памяшканні тэатра (зараз будынак малой сцэны тэатра).
Аўтар праекта харальнай сінагогі невядомы. Першапачатковы выгляд будынка прадстаўлены на фатаздымках пачатку 20 ст. Ён узведзены ў характэрным для гэтага тыпу пабудоў канца 19 - пачатку 20 ст. так званым маўрытанскім стылі. У арганізацыі ўнутранай прасторы назіраецца шмат агульнага з хрысціянскай архітэктурай. Гэта быў трохнефны храм. Больш высокі цэнтральны неф асноўнага памяшкання перакрывалі цыліндрычныя скляпенні, бакавыя - крыжовыя. Над уваходам размяшчаліся арган і хоры. У бакавых нефах на ўзроўні 2 паверха - галерэі для жанчын. У глыбіні залы ў сцяне знаходзіўся каўчэг Завета (алтар), перад ім - адгароджаная балюстрадай кафедра (біма), дзе ў час набажэнстваў чыталі Тору. Прастору залы займалі лаўкі для мужчын. У цэнтры залы на восі - галоўны ўваход, кафедра, алтар - размяшчаўся праход. Пасля закрыцця сінагогі ў 1920-30 гг. была зроблена рэканструкцыя будынка. Адсутнасць звестак не дазваляе канкрэтызаваць характар зменаў. Яны закранулі галоўным чынам інтэр'еры. Верагодна, у даваенны час былі замураваны раней адкрытыя жаночыя галерэі. Цэнтральны неф перароблены ў глядзельную залу, бакавыя - у фае. Змяніўся ўсходні фасад будынка дабудовай чатырохпавярховага аб'ёму з дапаможнымі памяшканнямі.Пасля вайны будынак капітальна перабудаваны як знутры, так і звонку. У выніку ён набыў свой сучасны выгляд.У наш час будынак сіметрычнай аб'ёмна-прасторавай кампазіцыі. Галоўны фасад вырашаны ў выглядзе шасцікалоннага порціка з трохвугольным франтонам і калонамі карынфскага ордэра. Вуглы фасада аформлены плоскімі лапаткамі. На другім паверсе ў цэнтры галоўнага фасада захаваліся тры аўтэнтычныя аконныя праёмы. Бакавыя фасады маюць больш элементаў першапачатковага афармлення. Унутраная прастора асноўнага аб'ёму вырашана сіметрычна. У цэнтры размешчана глядзельная зала, у бакавых памяшканнях - фае. Ва ўсходняй частцы знаходзіцца сцэна і службовыя пакоі.Будынак - помнік архітэктуры эклектыкі з пазнейшымі зменамі. Што датычыць участка былой сінагогі, то яго тэрыторыя ў 1920-1930 гг. была павялічана з усходняга і паўднёва-ўсходняга боку. На гэтай тэрыторыі раней знаходзіліся мураваныя гаспадарчыя пабудовы папярэдніх уладальнікаў.
Сартаваць па