Касцёл

Касцёл Яна Хрысціцеля ў Once знаходзіцца непадалёку ад цэнтральнай плошчы мястэчка, на ўзвышшы па-над возерам Думбля. На гэтым месцы ў 1768 годзе быў пабудаваны драўляны храм, які згарэў у 1886 г.

У 1887 годзе Ядвіга Ціханавецкая выдзеліла сродкі на будоўлю неагатычнага касцёла. Аднанефавы аднавежавы храм з пяціграннай алтарнай апсідай, па баках якой прыбудаваны нізкія сіметрычныя сакрысціі, быў узведзены у пачатку XX ст. Пасля яго пабудовы граф Фелікс Плятэр стаў яго заступнікам. З большага, дзякуючы яго дзейнасці, касцёл захаваўся да сённяшняга дня.

У 1928 годзе зноў здарыўся пажар, ад якога вельмі былі пашкоджаны дах і вежа храма. Да аднаўлення касцёла прыцягваліся інжынеры з Вільні і Варшавы. Аднак задуманае паддалося толькі Яну Пяткевічу, польска - беларускаму інжынеру. Дзякуючы яму быў адноўлен і арган. Вялікія намаганні вернікаў дазволілі працаваць касцёлу аж да 1949 года. 3 1949 г. па 1990 г.     храм быў закрыты, прыладзілі яго пад склад. Меркавалі ўлады над тым, як выкарыстаць будынак. У красавіку 1989 г. у будынку касцёла бала адкрыта канцэртна - выставачная зала, якая праіснавала паўгода. I ўжо з лістапада гэтага ж года храм перададзены вернікам. Першым святаром, які прыступіў да службы ў касцёле, пасля адкрыцця быў Францішак Кісель. 3 1992 па 2000 гг. ксяндзом быў Кріштаф Менкіна, а з 2000 г. па сённяшні дзень - ксёндз Эдвард Ахрамовіч. У сучасны момант храму вернута былая прыгажосць.

Цікавая гісторыя ў звона, які зараз, як святая рэліквія, размешчаны каля алтара. У 1943 годзе нямецкія акупацыйныя ўлады загадалі здаць званы на пераплаўку. Два малыя давялося адвесці ў Глыбокае, а вялікі, пад пакровам ночы браты Казімір і Аляксандр Панятоўскія і Зігмунд Радкевіч адвезлі да сядзібы Панятоўскіх і закапалі пад ліпай. Доўгі час звон чакаў моманту вызвалення. Калі ў 1989 годзе касцёл адчыніўся для вернікаў, жыхары Медзюкоў і Опсы шукалі захованы звон. Але ўжо не было сядзібы Панятоўскіх, знікла старая ліпа - след звана згубіўся. I толькі выпадак дапамог. У 1991 г. знаходка для міханізатара калгаса “Далёкія” Зыгмунда Недведзя была нечаканай. Яго трактар раптам нібыта “спатыкнуўся”. I на паверхню вывернула важкі чыгунны абломак. Так адбылося вяртанне ўзорыстага старажытнага звана, гісторыя якога пачалася ў ліцейцы маскоўскага заводчика Фінляндскага ў 1888 годзе. 

З 2007 г. касцёлу нададзены статус гісторыка-культурнай каштоўнасці катэгорыі “3”.