Шыфр
113Д000050
Катэгорыя каштоўнасці
Тып каштоўнасці
Падтып каштоўнасці
Месца знаходжання
Датаванне
1942 г.
Апісанне
У чэрвені 1942 г. на ст. Баранавічы-Палескія прыбыў эшалон з чэхаславацкімі грамадзянамі, пасля чаго іх перасадзілі ў грузавікі, многія з якіх былі душагубкамі, вывезлі ў лес і растралялі. У чэрвені 1972 г. ва ўрочышчы Гай адкрыты мемарыяльны комплекс (скульптар М. Альтшулер, архітэктары М. Мілавідаў, А. Макараў, А. Марэніч: бетон, граніт, медзь, бронза).
Пастаўлены на месцы гiбелi i пахавання 3 тысяч чэхаславацкiх грамадзян, растралянных нямецка-фашысцкiмi захопнiкамi ў чэрвенi 1942 г. Адкрывае мемарыяльны комплекс сімвалічны "Парог жыцця і смерці" -- 1--метровы рассечаны бетонны брус. Фактура бетону стварае ўражанне слядоў, пакінутых людзьмі, пераступіўшымі парог быцця. Дамінанта мемарыяла -- 2 пілоны (13 і 14 м), якія ўверсе змыкаюцца, утвараючы арку -- сімвалічныя вароты канцлагера. На іх падвешаны два званы, якія судакранаючыся з дапамогай шарніраў, рэагуюць на подых ветру. Унізе на арцы -- барэльефы (3 м і 3,5 м) з выявай мноства рук, узнятых у кулак у пратэсце, болі, адчаі. Ад галоўнага манумента ўздоўж магілы ў глыб лесу вядуць дзве дарожкі да сімвалічнага "эшафота". Завяршае комплекс сімвалічная "Сцяна растрэлу" з бутавых камянёў па колькасці загінуўшых. На замацаваных на "сцяне" з гранітнай крошкі плітах надпіс на рускай і чэшскай мовах: "Светлай памяці чэхаславацкіх братоў". Па апошніх звестках загубленымі былі вязні канцлагера Тэрэзіенштат. Тысячу прозвішчаў устаноўлена, астатнія не вядомы. З процілеглала боку мемарыяльнага комплексу насупраць сімвалічнага парогу ўстаноўлены 3 бутавых камяні вышынёй да 1 м, як сімвалы 3 тысяч загінуўшых. Памеры магілы - шырыня 12 м, даўжыня 6,6 м, прыкладная плошча мемарыяльнага комплекса складае каля 1600 кв.м.