зваротная сувязь
Калі вы заўважылі недакладнасць, ці маеце пытанне - лістуйце:
Рэшткі замка
Шыфр
411Г000404
Катэгорыя каштоўнасці
Тып каштоўнасці
Падтып каштоўнасці
Месца знаходжання
Датаванне
ХIII - ХVІ стст.
Апісанне
Старажытны замак у Навагрудку з'яўляецца ўнікальным помнікам абароннага дойлідства эпохі сярэднявечча.
У 1920-ыя гады польскія даследчыкі праводзілі тут рэстаўрацыйна-кансервацыйныя і археалагічныя работы. У выніку была ўстаноўлена лінія замкавых сцен, знойдзены рэшткі дзвюх дарожных веж і адкрыты фундаменты некаторых будынкаў на дзядзінцы.
Размешчаны на Замкавай гары (узгорак вышынёй 20 м). З паўночнага і паўночна-заходняга бакоў Замкавая гара была ўмацавана ровам глыбінёй 10 м і шырынёй 10-12 м, а таксама земляным валам вышынёй каля 6 м. На вале стаялі драўляныя сцены. У 2-ой палове ХІІІ ст. пабудавана абарончая вежа з вялікіх камянёў на вапне. Яна мела чатырохвугольную ў плане форму (12х12 м). Адноўлена ў канцы XIV ст. з цэглы. Увайшла ў гісторыю замка пад назвай Шчытоўка, Шчытовая. Мела меншыя памеры (11,4х11,4 м), формай пяціпавярховая вежа нагадвала прызму (вышыня сцен каля 25 м, таўшчыня 2,75-2,6 м). Вежа была накрыта чатырохсхільным дахам. Сцены прарэзаны спічастымі байніцамі, на ніжнім паверсе брамнымі праёмамі. Справа на ўсход ад Шчытоўкі пастаўлена трохпавярховая Касцельная вежа (9х9 м). Ад яе па ўсходняй строме гары выкладзена мураваная сцяна (даўжынёй 80 м), якая вяла да другой уваходнай вежы -- Малой брамы (8х10 м). Ад брамы на захад было прасла сцяны даўжынёй 70 м, таўшчынёй 2.6 м. Сцяна звязвала Малую браму з Пасадскай вежай (7,7х7,7 м). У вежы быў праход шырынёй 1,5 м. Вежы былі трохпавярховыя, мелі па 4 байніцы на кожным паверсе. У малой браме быў дзвярны праём вышынёй 3 м і шырынёй 1,6 м. На ўсходнім схіле над крыніцай была пастаўлена Калодзежная вежа (8х8 м) Яна звязвалася праслам сцяны з верхнімі сценамі замка. Унутры вежы быў зроблены спецыяльны праход да вады. У паўночна-заходняй частцы замка была пабудавана мураваная вежа Дазорца (14х14 м). Паміж вежамі Дазорца і Шчытоўка было мураванае прасла сцяны. Яно замкнула кальцо замкавых збудаванняў. Каля паўднёва-ўсходняга схілу Замкавай гары ўзведзена яшчэ адна Меская вежа-брама, якая звязвалася прасламі сцен з Калодзежнай вежай і Малой брамай. Утвараўся дадатковы своеасаблівы мураваны пояс абароны перад уваходам у замак з боку горада. На тэрыторыі замка была царква.
У канцы XIV - пачатку XV ст. у Навагрудскім замку распачаліся вялікія будаўнічыя работы. Узвядзенне замкавых муроў у Навагрудку праходзіла ў некалькі этапаў.
У XVI ст. Навагрудскі замак меў 7 веж і быў адным з магутнейшых на Беларусі. У час руска-польскай вайны 1654-1667 гг. рускія войскі двойчы бралі Навагрудак. У 1655 г., у пачатку верасня, яго занялі казакі I. Залатарэнкі. Пры гэтым замак і горад вельмі пацярпелі пад час асады. Часткова ўзноўлены ў 1660 г. замак зноў быў заняты войскамі князя А. I. Хаванскага - на тэты раз без бою: наёмны гарнізон, які не атрымаў своечасова плату за службу, адчыніў браму ворагу. Вежы замка Меская, Калодзежная, Малая брама і Пасадская, а таксама праслы сцен былі разбураны да падмуркаў. Канчаткова ўдар па замкавых мурах нанеслі шведы ў час Паўночнай вайны. У 1906 г. рухнула Касцельная вежа. Дзякуючы намаганням мясцовага аматара старажытнасцей Т. Корзана, рэшткі вежы былі падпёрты двума эскарпамі. У гады першай сусветнай вайны абвалілася паўднёвая сцяна Шчытоўкі.
Толькі ў 1921 г. Навагрудскі замак быў нарэшце узяты пад ахову, а ў наступныя 1922-1930 гг. праведзена частковая кансервацыя ўцалелых рэшткаў вежаў. Прычым сцены Касцельнай вежы былі фактычна складзены нанава.
Сартаваць па